BOEKAREST – Roemenen hoorden twintig jaar geleden via vrije radio-uitzendingen over buitengewone gebeurtenissen die zich afspeelden in Oost-Duitsland, Hongarije en Polen. „Mensen kregen weer hoop. Iedereen begreep dat het einde van het communisme was gekomen.”
Dat zegt Ion Botgros, president van de Biserica Evanghelica Romana (BER), de Roemeens-Evangelische Kerk. Botgros (62) is zes jaar voorzitter van de BER en was daarvoor directeur van een groot petrochemisch bedrijf. Hij kent het land van binnenuit. „Roemenië is een land dat zich vanwege zijn geografie altijd bevond in de schaduw van supermachten. Het gevolg was dat ons land vaak werd bedreigd. Dat gebeurde ook toen Roemenië na het einde van de Tweede Wereldoorlog vanwege geografische en historische factoren binnen het IJzeren Gordijn viel.”
De zogenaamde „utopie van het communisme” heeft het meest vreselijke trauma voor het Roemeense volk veroorzaakt, aldus Botgros. „Behalve het communistische systeem van de dictatuur onderging Roemenië ook nog eens een dictatuur door één persoon van een ongekende omvang.”
Eerste protesten
De eerste demonstraties tegen het communisme begonnen op 16 december 1989. „De bevolking protesteerde tegen enkele maatregelen van de regering tegen de gereformeerde predikant Laszlo Tökes. Erg snel sloeg deze demonstratie om in een anticommunistische betoging. De onderdrukkende macht, een combinatie van politie en leger, greep in en velen vonden de dood.”
De dictator Ceausescu was op dat ogenblik in Iran voor een officieel bezoek. „Na zijn terugkeer organiseerde hij een grote volksdemonstratie in Boekarest, waarbij hij de demonstranten in Timisoara beschuldigde dat zij slechts hooligans waren. Bijna direct sloeg deze demonstratie om in een anticommunistisch protest, dat uitliep op meer dan duizend doden en de executie van Ceausescu en zijn vrouw.”
Botgros stelt dat Roemenië „een stap voorwaarts” deed op de weg naar democratie en beschaving. „Een politiek deskundige zei in de tijd van de revolutie dat er twintig jaar nodig was om tot een werkelijke democratie te komen. Die twintig jaar zijn al voorbij. Hoewel er een wettelijke politieke structuur is, zijn er nog erg belangrijke verbeteringen aan te brengen.”
Botgros constateert dat de vrijheid en de welvaart niet iedere Roemeen heeft bereikt. „De privatisering heeft veel mensen werkloos gemaakt. De vrijemarkteconomie heeft enerzijds geleid tot een erg rijke minderheid, anderzijds tot een situatie waarin een groot deel van de bevolking onder de armoedegrens leeft. Met name is dat het geval onder de zigeuners.”
Het meest positieve gevolg van de revolutie is dat er nu godsdienstvrijheid is, aldus Botgros. „Voor 1989 geloofde niemand dat de roep om godsdienstvrijheid zou leiden tot de val van het totalitaire regime. Toen de protesten op straat in Boekarest en in andere steden aan de gang waren, wendden mensen zich in het gebed tot God.
Published in Reformatorisch Dagblad
